Neka dinamička svojstva Virskog mora

Sažetak

       U okviru istraživanja Virskog mora kao moguće lokacije za izgradnju nuklearne elektrane, izvedena su dva oceanografska eksperimenta u toku 1975/76. i 1978/79. godine. U ovom radu su iskorišteni strujomjerni podaci tih eksperimenata za određivanje karakteristika rezidualnog strujanja. Istražene su sezonske promjene, utjecaj vjetra i fenomen upwellinga.

       Virsko more se u prvoj aproksimaciji može shvatiti kao jednoslojni bazen s dužobalnim sjeverozapadnim smjerom strujanja prosječne brzine od 11 cm s^-1.

      S aspekta strujanja Zadarski se kanal može shvatiti kao mrtvi džep. Uopćeno voda u Virsko more ulazi kroz prolaz Trata a izlazi kroz prolaze Pohlib i Tuf.

      Na osnovno sjevernozapadno strujanje superponira se strujanje prouzro­čeno vjetrom. Odgovor mora na djelovanje vjetra se mijenja prema sezoni, vjerojatno zbog različite stratifikacije.

      Zimski dužobalni vjetar — jugo potakne u površinskom sloju strujanje prema obali s kompenzacijskim strujanjem prema otvorenom moru u prid- nenom sloju. Ljeti jugo potakne u površinskom sloju ciklonalnu cirkulaciju bez kompenzacijskog strujanja u pridnenom sloju.

      Bura puše okomito na obalu i zimi uvjetuje dva vrtloga: ciklonalni sje­verno od linije Trata-Vir i anticiklonalni južno od te linije. Nije uočeno vertikalno smicanje. Pretpostavljeno je da je takav tip strujanja uvjetovan horizontalnim smicanjem u polju vjetra, što je tipično za buru. Ljeti bura i drugi sjeverni vjetrovi potaknu u površinskom sloju strujanje od obale s naglašenom zapadnom komponentom. Kompenzacijsko strujanje u pridnenom sloju ima smjer prema obali a praćeno je pojavom upwellinga koja se može uočiti na podacima o temperaturi i salinitetu.

      Prema tome, uz razvijenu stratifikaciju (ljeti) jugo potiče horizontalnu cirkulaciju bez kompenzacijskog strujanja u pridnenom sloju a u nestratifici- ranom moru (zimi) razvijenu vertikalnu cirkulaciju. Obrnuto, bura uz razvi­jenu stratifikaciju potiče vertikalnu cirkulaciju s upwellingom a horizontalno razvijene vrtloge u nestratificiranom moru.