Hidrogeološki aspekti cirkulacije podzemnih voda na istočnoj obali Jadrana

Sažetak

      Jadranski obalni i otočni pojas je smješten u području Dinarskog primorskog krša za koji je karakteristična intenzivna cirkulacija podzemnih voda. U geološkoj građi jadranskog pojasa sudjeluju mezozojske i paleogenske naslage, osobito kredni vapnenci i dolomiti, te eocenski fliš sa laporima i pješče­njacima.

     U ovom radu se iznose postignuti rezultati morfoloških, sedimentoloških i hidrogeoloških ispitivanja na morskom dnu, na određenim lokalitetima izbijanja podzemnih voda u moru, na istočnoj obali Jadrana.

      Pri istraživanju reljefa morskog dna na lokalitetima izbijanja podzemnih voda primijetile su se osjetne razlike u dubinama, koje su skoro na svim profi­lima, uzduž i poprijeko preko podmorskog vrela, dale naslutiti lijevkasto udubljenje.

      Na svim ispitanim lokalitetima pješčane naslage su evidentirane na mjestu izbijanja podzemnih voda, dok se svuda unaokolo nalaze sedimenti sasvim drukčijeg granulometrijskog sastava, inače karakteristični za širi areal mor­skog dna. Na taj način se javljaju pješčane oaze, uslijed koncentracije pješča­nog materijala, deponiranog uslijed aktivnosti podmorskih vrela-vrulja.

        Hidrološka struktura podzemnih voda na lokacijama podmorskih vrela je veoma zanimljiva. Intenzitet izbijanja podzemnih voda i pojava podmorskih vrela-vrulja na morskom dnu je u zavisnosti od intenziteta atmosferskih talo­ga, a njihov se termohalini režim razlikuje od hidrogeografskih karakteristika mor­ske vode šireg područja.

      U većini slučajeva, pri našim ispitivanjima utvrdili smo litološki sastav koji okružuje obalno područje, uz koje izbijaju podzemne vode u moru kao podmorski izvori-vrulje, a isto tako i naslage u zaleđu. Uglavnom su to kredne vapnene naslage, koje su inače vodopropusne, i naslage eocenskog fliša, koje su vodonepropusne.

       Ovakav odnos geološke građe obalnih naslaga i onih u zaleđu uvjetuje intenzivnu cirkulaciju podzemnih voda na podmorskim izvorima-vruljama, ko­je se, u sušno doba godine javljaju kao ponori, i gutaju morsku vodu, pa predstavljaju poseban tip vrela, poznat u hidrogeologiji krša kao estavele.