Sezonski studij fotosinteze, gustoće i biomase nanoplanktona i mikroplanktona u Kaštelanskom zaljevu (srednji Jadran)

Sažetak

      Istraživanja udjela nano- i mikroplanktonske veličinske frakcije u fotosintetskoj aktivnosti, gustoći i biomasi vršena su u gornjem eufotskom sloju (0,10 m) 1974/75. u Kaštelanskom zaljevu kod Splita.

      Sezonski ciklus primarne proizvodnje ima tri naglašena maksimuma (mart, juni-juli, novembar). Zima je sezona najniže proizvodnje. Proljetno-ljetni maksimum rezultat je intenzivne fotosintetske aktivnosti nanoplanktona, a u martu i novembru značajniju ulogu preuzima mikroplankton.

      Sezonske fluktuacije gustoće populacija prate primarnu proizvodnju, s fazama maksimalnog razvoja u junu-julu i novembru. U prvom maksimumu sudjeluju u visokom iznosu obje veličinske komponente, dok u novembru glavninu gustoće sačinjava nanoplankton, s tim što mu prethodi maksimum ukupnog fitoplanktona.

      Biomasa (klorofil a) ima samo značajni maksimum u oktobru-novembru. Njegov sezonski tok diktiraju stanice većih dimenzija.

     Nađena je signifikantna korelacija proizvodnje i gustoće ukupnog fitoplanktona (r = 0,92) te proizvodnje nanoplanktona i njegove gustoće (r=0,93). Dobar odnos pokazali su i produkcija i biomasa mikroplanktona (r=0,79). Na temelju toga se zaključuje da su, kako izraz proizvodnje tako i izraz gustoće, vrlo dobri kvantitativni pokazatelji stanja fitoplanktonske zajednice površinskog sloja zaljeva, osobito za ukupni fitoplankton i nanoplankton. Mikroplanktonska frakcija je, međutim, bolje određena ili mjerenjem proizvodnje ili klorofilom a. Korelacija fotosintetske aktivnosti i gustoće populacija stavljena je u vezu s bogatim prilivom hranjivih materijala s kopna i brzinom njihova obnavljanja. Na 10 m dubine ova povezanost nije u tolikoj mjeri izražena.

       U kvantitativnom smislu je nanoplankton značajniji od mikroplanktona te sačinjava 68,1% godišnje proizvodnje, 67,4% gustoće i 58,1% biomase, što je potvrđeno značajnom korelacijom produkcije ukupnog fitoplanktona i gustoće nanoplanktona (r = 0,91).

       P/B koeficienti prosječno su iznosili za ukupni fitoplankton 3,53, za nano­plankton 4,7 i za mikroplankton 2,25, na osnovi čega se moglo zaključiti o intenzivnijem rastu manje fitoplanktonske frakcije. Sezonske razlike P/B bile su izrazite. P/B ukupnog fitoplanktona kretao se od 1,41 u oktobru do 9,78 u junu, P/B nanoplanktona od 1,35 u januaru do 10,95 u junu i P/B mikroplanktona od 0,29 u decembru do 8,47 u augustu.

      U fitoplanktonskoj zajednici Kaštelanskog zaljeva u 1974/75. prevlada­vale su dijatomeje s 85,3%. U nanoplanktonskoj veličinskoj frakciji one su bile zastupljene s 80,6%.